İnsanlık tarihine baktığımızda, güvenlik kavramının her zaman en temel ihtiyaçlardan biri olduğunu görürüz. İnsan, doğası gereği korunma ihtiyacı duyan bir varlıktır. Bu ihtiyaç, tarih boyunca değişik şekillerde karşılanmış; kimi zaman bireysel savunma, kimi zaman ise toplu düzenlemelerle sağlanmıştır. Ancak modern toplumda güvenliğin sağlanması, bireylerin tek başına üstlenebileceği bir görev olmaktan çıkmış ve devletin temel sorumluluklarından biri haline gelmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 5. maddesi açıkça belirtir ki:
"Devletin temel amaç ve görevleri, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve güvenliğini sağlamak, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaktır."
Bu nedenle güvenlik güçleri, yani polis, jandarma ve asker, devletin vatandaşlarını korumak için oluşturduğu kurumlardır. Ancak bu kurumlar yalnızca suç işlendikten sonra devreye giren yapılar değildir. Asıl amaç, suçun işlenmesini önlemek, kamu düzenini sağlamak ve gerektiğinde müdahale etmektir.
Güvenlik Güçlerinin Görev Alanları
Güvenlik güçlerinin yetki ve sorumlulukları net bir şekilde belirlenmiştir. Aşağıdaki tabloda hangi güvenlik gücünün hangi durumlarda görev yaptığı özetlenmiştir:
| Durum | Polis | Jandarma | Asker |
|---|---|---|---|
| Şehirlerde suç işlenmesi | ✅ | ❌ | ❌ |
| Köylerde suç işlenmesi | ❌ | ✅ | ❌ |
| Terörle mücadele (şehir) | ✅ | ✅ | ❌ (OHAL Hariç) |
| Terörle mücadele (kırsal) | ❌ | ✅ | ✅ |
| Sınır güvenliği | ❌ | ✅ | ✅ |
| Savaş ve askeri tehdit | ❌ | ❌ | ✅ |
| Trafik kontrolü | ✅ | ✅ (Köy yolları) | ❌ |
| Doğal afetlerde yardım | ✅ | ✅ | ✅ |
Polis: Şehirlerde Güvenliği Sağlayan Güç
Şehirlerde asayişi sağlamak, suçları önlemek ve halkın güven içinde yaşamasını temin etmek için Emniyet Teşkilatı kurulmuştur. Polis, 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu (PVSK) kapsamında görev yapar. Bu kanunun 1. maddesi polisin temel görevini şu şekilde tanımlar:
"Polis, asayişi, kamu düzenini ve genel güvenliği korumakla görevlidir."
Bu bağlamda polis şu durumlarda işlem yapar:
-
Suç Önleme: Bir suçun işlenmesini engellemek için şüpheli kişileri gözlemleyebilir, kimlik kontrolü yapabilir. (PVSK Madde 4/A)
-
Adli Görev: Suç işlendiğinde olay yerine intikal eder, delil toplar ve şüphelileri yakalar. (Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) Madde 90)
-
Toplumsal Olaylar: Gösteri, yürüyüş veya miting gibi organizasyonlarda kamu düzenini sağlar. (2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu)
-
Trafik Denetimi: Alkol kontrolü, hız denetimi ve trafik kazalarına müdahale gibi işlemleri yapar. (2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu)
Polis, şehirlerde ve belediye sınırları içinde yetkilidir. Ancak bazı özel durumlarda jandarma ile ortak operasyonlar yapabilir.
Jandarma: Kırsal Alanların Güvenlik Gücü
Jandarma, 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu çerçevesinde görev yapar. Polisten farklı olarak, görev alanı kırsal bölgelerdir.
Jandarma hangi durumlarda işlem yapar?
-
Köylerde Suç Önleme ve Soruşturma: Cinayet, hırsızlık, uyuşturucu üretimi gibi olaylara müdahale eder. (CMK Madde 161)
-
Kaçakçılık ve Uyuşturucuyla Mücadele: Kaçakçılık Kanunu ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddelerine dayanarak operasyonlar düzenler.
-
Doğa ve Çevre Koruma: Kaçak avcılık ve çevreyi tehdit eden faaliyetlere karşı işlem yapar.
-
Afet ve Acil Durum Müdahalesi: Deprem, sel gibi afetlerde halkın tahliyesini ve yardım faaliyetlerini yürütür.
Jandarma, gerektiğinde polisle ortak çalışabilir ve bazı özel durumlarda askeri birliklerden destek alabilir.
Türk Silahlı Kuvvetleri: Ülke Savunmasının Güvencesi
Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu çerçevesinde faaliyet gösterir. Asıl görevi, ülkenin sınırlarını ve ulusal güvenliği korumaktır.
TSK hangi durumlarda işlem yapar?
-
Sınır Güvenliği: Sınır ötesinden gelen tehditleri engellemek için askeri harekât düzenler. (Hudut Kanunu)
-
Terörle Mücadele: Terör örgütlerine karşı operasyon yapabilir. (3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu)
-
Darbe ve İç Savaş Girişimlerine Müdahale: 15 Temmuz 2016’daki darbe girişimi sonrası yapılan düzenlemelerle, silahlı kuvvetlerin darbe tehdidine karşı kullanılmasının önüne geçilmiştir. (6771 sayılı Anayasa Değişikliği)
-
Savaş Durumu: Türkiye’ye yönelik saldırılara karşı askeri operasyon düzenler. (5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Madde 302 - Devletin Birliğini ve Ülke Bütünlüğünü Bozma)
TSK’nın iç güvenlik operasyonlarında görev alması, ancak Milli Güvenlik Kurulu ve Cumhurbaşkanlığı kararıyla mümkündür.
Sonuç: Güvenlik, Devletin Temel Sorumluluğudur
Güvenlik, bireylerin kendi çabalarıyla sağlayabileceği bir olgu olmaktan çıkmış, devletin asli görevlerinden biri haline gelmiştir. Anayasa’nın 17. maddesi herkesin yaşama hakkını, maddi ve manevi varlığını koruma hakkını garanti altına almıştır.
Bu bağlamda:
✅ Polis şehirlerde düzeni sağlar, suçları önler ve soruşturmaları yürütür.
✅ Jandarma kırsal bölgelerde benzer görevleri üstlenir, terörle mücadelede etkin rol oynar.
✅ TSK ise ülke savunmasını gerçekleştirir ve gerektiğinde iç güvenlik operasyonlarına destek verir.
Bu kurumların varlığı, toplum düzeninin korunması için hayati öneme sahiptir. Kanunlarla belirlenen yetkileri doğrultusunda hareket ettikleri sürece, güvenlik güçleri hem bireylerin haklarını korur hem de devletin otoritesini sağlamlaştırır.
0 Yorum